Nhà thờ Giáo xứ Cửa Bắc là công trình Công Giáo thuộc Tổng Giáo Phận Hà Nội hiện tại tọa lạc tại địa chỉ số 56 phố Phan Đình Phùng, Ba Đình. Nhà thờ được khởi công xây dựng thời Đức Cha Pierre Marie Gendreau (Đông) bởi Cha Xứ Antoine Depaulis vào năm 1925, khánh thành vào ngày 1 tháng 2 năm 1931 theo bản thiết kế của Ernest Hébrard kiến trúc sư người Pháp (ông cũng là người thiết kế một số công trình nổi tiếng khác tại Hà Nội như: Đại Học Tổng Hợp Hà Nội, Bảo tàng Lịch Sử Việt Nam, Viện Pasteus nay là viện Vệ Sinh Dịch Tễ Trung). Với kiến trúc Đông Dương điển hình là sự kết hợp hài hòa giữa hai phong cách Á – Âu, Nhà thờ Cửa Bắc cũng là một trong những Nhà thờ cổ, đẹp nổi tiếng nhất tại Việt Nam.

Xây dựng Nhà thờ Cửa Bắc từ năm 1925 - 1931

“Nhà thờ Kính Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo” là Thánh Hiệu của Nhà thờ Cửa Bắc như một sự tri ân đối với sáu vị chân phước được phúc, tử vì đạo tại Hà Nội đặc biệt là cha Théophane Vénard (Thánh Ven), chịu tử đạo ngoài cổng thành Phía Bắc năm 1861 tại Bốt Hàng Đậu cách Nhà thờ khoảng 350m.

Nhà thờ Cửa Bắc năm 1951

Ban đầu Nhà thờ dự định sẽ được mang thánh hiệu là Giáo đường kính Các Thánh Tử Đạo Việt Nam nhưng vì lúc đó Các Đấng Tử Đạo tại Việt Nam mới chỉ được ban chân phước, Tòa Thánh đã yêu cầu đổi lại tên thánh hiệu là Nữ Vương Các Thánh Tử Đạo.

“Nhà thờ Đức Mẹ Hà Nội” là tước hiệu của Nhà thờ Cửa Bắc từ những năm 1959. Trước đó 9 năm, vào ngày 22 tháng 8 năm 1950, Cố Hồng Y Giuse Maria Trịnh Như Khuê (JM.) – người đã dâng địa phận Hà Nội cho Trái Tim Vô Nhiễm Đức Mẹ – đã xin Tòa Thánh chuẩn nhận cho việc nhận Đức Mẹ là quan thầy thành phố Hà Nội. Sau khi được Tòa Thánh chuẩn nhận từ đó đến nay vào ngày 02 tháng 07 hàng năm Giáo Xứ Cửa Bắc đều cử hành Thánh lễ Đức Mẹ Hà Nội.

Nhà thờ Cửa Bắc ngày nay

Trùng hợp thay trước đó hơn 300 năm cũng vào ngày 02 tháng 7 năm 1627 cha Alexandre de Rhodes (cha Đắc Lộ) đến thành Thăng Long để giao giảng Tin Mừng. Ngài xác tín chính Đức Mẹ đã đưa ngài tới vùng đất này, bởi thế ngài đã trao phó công việc truyền giáo thành này trong tay Đức Mẹ.

Nhà thờ Giáo xứ Cửa Bắc hay Nhà thờ Cửa Bắc là tên gọi thông dụng nhất hiện nay, do Nhà thờ được xây dựng trên khoảng đất góc hai mặt tiền của ngã tư Phố Phan Đình Phùng, Nguyễn Biểu, Hoàng Diệu sau lưng Nhà thờ gần như tiếp giáp với phố Đặng Dung con phố nổi tiếng với dịch vụ cầm đồ. Đặc biệt hơn Nhà thờ nằm chếch phía đối diện Cửa Bắc Thành Thăng Long khoảng 50 mét.

Ngoại thất Nhà thờ Cửa Bắc mang đậm phong cách kiến trúc Đông Dương là sự pha trộn hài hòa giữa 2 nền kiến trúc Châu Á và Châu Âu. Khung Nhà thờ theo trường phái kiến trúc Baroque nhưng toàn bộ phần mái ngói của Nhà thờ được áp dụng hoàn toàn thiết kế mái ngói chồng diêm truyền thống của Việt Nam thường sử dụng trong các hệ thống Đền, Chùa. Khoảng giữa của các hàng ngói là hệ thống lấy ánh sáng, thông gió và cửa sổ được thiết kế khoa học từ trên xuống dưới. Thiết kế tháp chuông là điều đặc biệt nhất về tổng quan ngoại thất của Nhà thờ, được thiết kế bất đối xứng, nhưng rộng ra hơn chính thiết kế bất đối xứng đấy dường như lại làm cho Nhà thờ có hai mặt tiền cực kì đắc địa, một mặt bất đối xứng là tiền sảnh hướng ra phố Nguyễn Biểu, một mặt bên hông hướng ra phố Phan Đình Phùng khi nhìn tổng thể kết hợp tháp chuông và vòm mái cạnh bên. Điều này làm cho Nhà thờ Cửa Bắc có được nét riêng so với đa phần các công trình Công Giáo tại Việt Nam.

Kiến trúc tổng thể

Nội thất Nhà thờ Cửa Bắc thiết kế theo phong cách Baroque, chạy dọc theo nhà nhờ hai bên tả hữu là những cột trụ tròn to chẳng khác gì những nhà hát Opera thời Phục Hưng nơi dưới đó hàng nghìn con chiên nghe giảng lời Chúa. Tiếp đến là Bàn thờ dâng lễ nơi cha xứ cử hành Thánh lễ nằm dưới mái vòm trung tâm cao vút của Nhà thờ tạo vẻ uy nghi, tráng lệ. Tổng thể bốn vòm mái xung quanh kết hợp với vòm mái trung tâm cao nhất tạo nên luồng ánh sáng kỳ bí được chiếu khắp nơi mà người ta không thể nào tìm ra được điểm xuất phát của ánh sáng đó.

Nhà thờ Cửa Bắc là địa điểm linh thiêng để Giáo dân bản xứ, người Công Giáo nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam, sinh viên Công Giáo xa quê và đặc biệt là các nhóm Công Giáo hành hương đến cử hành các nghi lễ thờ phượng Thiên Chúa. Không những thế nhờ vị trí đắc địa cùng kiến trúc độc đáo, nguy nga, tráng lệ, Nhà thờ Cửa Bắc còn là một điểm thăm quan du lịch nổi tiếng thu hút hàng trăm khách lượt khách du lịch cả trong và ngoài nước.

Một vị khách đặc biệt đã đến Nhà thờ Cửa Bắc tham dự Thánh lễ cầu nguyện là tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush và phu nhân Laura Bush nhân dịp ông bà tổng thống đến tham dự Hội nghị APEC được diễn ra tại Việt Nam vào sáng ngày 19 tháng 11 năm 2016.

Theo https://cuabacchurch.com/